ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਕਰਮ ਹੈl ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਅਹਿਮ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈl ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੀ ਧਰਮ ਸੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਰਮl ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿਚ ਜੋਰ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਾਦ ਦਾ , ਜਿਸਨੇ ਸਿਰਫ ਵਰਣ ਵੰਡ ਤੇ ਬਸ ਨਹੀ...
ਸਿੱਖ ਸੁਧਾਰਕ ਲਹਿਰਾਂ -ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ
ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ ਜਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਲਹਿਰ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲੋਕ ਉਭਾਰ ਸੀ। — ਇਹ ਸੰਨ 1920 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼-ਪ੍ਰਸਤ ਮਹੰਤਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸੁਤੰਤਰ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਚੱਲੀ ਲਹਿਰ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1925 ਵਿੱਚ...
ਸਿੱਖ ਸੁਧਾਰਕ ਲਹਿਰਾਂ – ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਲਹਿਰ
ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਇੱਕ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਸਰਾਫਾ ਵਪਾਰੀ ਬਾਬਾ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀl ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ , ਪਿਸ਼ੋਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਮਗਰੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਕਰ ਲਈ l l ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ...
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ
“ਮੁਕਤੀ “ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ — ਛੁਟਕਾਰਾ, ਖ਼ਲਾਸੀ, ਰਿਹਾਈ l ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖ਼ਿਆਲ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਹਰ ਧਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚੰਗੇ-ਮੰਦੇ...
ਬਾਬਾ ਆਜੀਤ ਸਿੰਘ ( ਸਪੁੱਤਰ ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ )
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ (29 ਮਾਘ, 1743 ਬਿਕ੍ਰਮੀ) ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ l ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਪੋਸਣਾਂ ਮਾਤਾ ਗੁਜ਼ਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਮਾ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਚੰਦ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਅਤਿ ਮਹਾਨ ਵਿਰਸੇ ਦੇ ਮਾਲਕ...
ਸਿੱਖ ਧਰਮ – Part II
Continued from Part l ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਹਿਬਾਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੋਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ 1 ਜੋਰ ਤੇ ਜੁਲਮ ਤੇ ਠਲ ਪਾਣ ਲਈ 1699 ਈਸਵੀ ਦੀ ਵੇਸਾਖੀ ਨੂੰ, ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦਿੱਤੀ; ਪੰਜ ਸਿੱਖਾਂ...
Mughal Empire in India
Babur – The Founder of Mughal Emperor Birth Name –Zahir-ud-din Muhammad Birth – 23 February 1483 Reign – 30 April 1526 – 26 December 1530 Death – 26 December 1530 (aged 47) After winning the Battle of Panipat in 1526...
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ‘ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ’ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ
‘ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ’ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਧੁਰਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੈ। ‘ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ’ ਤੋਂ ਭਾਵ ‘ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ’, ‘ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨ’, ‘ਗੁਰੂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼’, ‘ਗੁਰੂ ਦਾ...
ਸਿਰੋਪਾਉ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ
ਸਿਰੋਪਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸਰੋਪਾ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ, ਸਿਰ ਤੋਂ ਪੈਰ ਤੱਕ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਾਕ,ਜੋ ਕਿਸੇ ਮਹਾਨ ਕਾਰਨਾਮੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵੱਲੋਂ ਖਿਲਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀl ਖਿਲਅਤ ਤੇ ਸਿਰੋਪਾਓ ਵਿੱਚ ਇਤਨਾ ਫਰਕ ਹੈ ਕਿ...
ਰਹਿਰਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
ਰਹਿਰਾਸ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਨਿਤਨੇਮ ਵਿੱਚ ਪੜੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਬਾਣੀ ਤੇ ਅਰਦਾਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ l ਸ਼ਾਮ ਸੂਰਜ ਢਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਦਿਨ ਦੇ ਝਮੇਲੇ ਤੇ ਫਿਕਰ-ਚਿੰਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਨ ਸ਼ਾਂਤ ਤੇ ਤਨ ਹਲਕਾ...
ਸੰਤ ਜੇਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਵਾਲਾ (1947-1984)
ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ( ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ) ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗਠਨ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਇੱਕ ਆਗੂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1978 ਦੇ ਸਿੱਖ-ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਮਿਲੀ l ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮੁੜ-ਸੁਰਜੀਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਬਾਗ਼ੀ ਲਹਿਰ ਦਾ...
ਪੰਥ ਵਿਚ ਭਰੂਣਾ ਲਈ ਮੌਤ ਦੀਆਂ ਖੂਹੀਆਂ
ਇਕ ਸਮੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ‘ਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਆਖ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੰਜਕਾਂ ਹੋਣ ਨੇ ਨਾਤੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀl ਪੂਜਾ ਤੇ ਕੰਜਕਾ ਦੀ ਅਜ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਪਰ ਅਜ ਸਿਰਫ ਢੋੰਗ ਜਾਂ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਦਿਖਾਵਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈl ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ, ਹਰ ਦੌਰ ਵਿਚ...
ਪੰਜ ਠੱਗ-ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ
ਰਾਜੁ ਮਾਲੁ ਰੂਪੁ ਜਾਤਿ ਜੋਬਨੁ ਪੰਜੇ ਠਗ ॥ ਏਨੀ ਠਗੀਂ ਜਗੁ ਠਗਿਆ ਕਿਨੈ ਨ ਰਖੀ ਲਜ ॥ ਏਨਾ ਠਗਨ੍ਹਿ ਠਗ ਸੇ ਜਿ ਗੁਰ ਕੀ ਪੈਰੀ ਪਾਹਿ ॥ ਨਾਨਕ ਕਰਮਾ ਬਾਹਰੇ ਹੋਰਿ ਕੇਤੇ ਮੁਠੇ ਜਾਹਿ ॥੨॥ ਉਪਰੋਕਤ ਸਲੋਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਂ ਠੱਗਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ...
ਕਾਦਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਦੇ ਚਾਰ ਸੌ ਸਾਲਾ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਅਹਿਮ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਵਸਰ ਤੇ, ਜਿਥੇ ਇਸ ਲਾਮਿਸਾਲ, ਸਰਬ-ਸਾਂਝੇ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਚੇਤਨਾ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਲਈ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਧਰਮ...